Kiedy można otrzymać rentę rodzinną?
Rentę rodzinną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) możemy otrzymać, jeżeli zmarł członek naszej najbliższej rodziny (np. rodzic, małżonek, dziecko, brat), który w chwili śmierci:
- miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub
- spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń, albo
- do chwili śmierci pobierał zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne.
Rentę rodzinną z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) możemy otrzymać w razie śmierci ww. członka naszej rodziny, jeżeli:
- był on emerytem lub rencistą mającym ustalone prawo do emerytury albo renty rolniczej lub
- spełniał warunki do uzyskania emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.
Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Sięgnijmy do zasad ustalających prawo do renty lub emerytury a więc przede wszystkim do zasad odnoszących się do stażu ubezpieczeniowego i wieku osoby zmarłej (zobacz: W jakiej sytuacji możemy otrzymać rentę z ZUS).
Jakie warunki trzeba spełnić?
O rentę rodzinną możemy ubiegać się, jeśli należymy do jednej z niżej wymienionych grup członków najbliższej rodziny zmarłego:
1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
3) małżonek (wdowa i wdowiec),
4) rodzice (za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające, czyli rodziców adopcyjnych).
Jeśli zaliczamy się do grupy wymienionej w punkcie 1), będziemy mieć prawo do renty:
- do ukończenia 16 lat lub
- do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyliśmy 16 rok życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat, albo
- bez względu na nasz wiek, jeżeli staliśmy się całkowicie niezdolni do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub staliśmy się całkowicie niezdolni do pracy w okresach wymienionych powyżej, tj. do 16 r.ż. lub w czasie nauki, ale nie później niż do osiągnięcia 25 lat.
Jeżeli ukończymy 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Jeśli zaliczamy się do grupy wymienionej w punkcie 2), będziemy mieć prawo do renty pod warunkiem, że:
- zmarły członek rodziny przyjął nas na wychowanie i utrzymywał co najmniej na rok przed swoją śmiercią (warunek ten nie obowiązuje, jeżeli śmierć była następstwem wypadku) oraz
- nie mamy prawa do renty po zmarłych, biologicznych rodzicach, a gdy biologiczni rodzice żyją, gdy nie mogą zapewnić nam utrzymania albo zmarły członek rodziny lub jego małżonek był naszym opiekunem ustanowionym przez sąd.
Zasady odnoszące się do wieku, do którego będziemy mogli pobierać rentę po osobie zmarłej, są takie same, jak we wcześniej opisanym przypadku.
Jeśli jesteśmy współmałżonkiem osoby zmarłej, uzyskamy prawo do renty rodzinnej w razie spełnienia jednego z poniższych warunków:
- w chwili śmierci współmałżonka osiągnęliśmy wiek 50 lat,
- w chwili śmierci współmałżonka jesteśmy niezdolni do pracy,
- wychowujemy co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli uczy się w szkole – 18 lat,
- sprawujemy opiekę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
Prawo do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku uzyskamy również, jeśli ukończymy 50 lat lub staniemy się niezdolni do pracy w ciągu 5 lat od daty śmierci współmałżonka lub od zaprzestania wychowywania dzieci uprawnionych do renty rodzinnej.
Jeśli nie spełniamy żadnego z podanych wyżej warunków, ale nie mamy niezbędnych źródeł utrzymania (jeśli nie posiadamy żadnych dochodów lub są one zbyt małe na zaspokojenie podstawowych potrzeb), przysługuje nam prawo do okresowej renty rodzinnej:
- przez okres jednego roku od chwili śmierci męża;
- w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża.
Jeśli zaliczamy się do grupy członków rodziny wymienionych w pkt 4), prawo do renty przysługuje nam w sytuacji, gdy zmarły syn lub córka bezpośrednio przed śmiercią przyczyniali się do naszego utrzymania. Trzeba wykazać, że choćby w części pozostawaliśmy na utrzymaniu zmarłego dziecka. Ponadto jako rodzice musimy spełniać ogólne warunki do przyznania renty rodzinnej, takie jak dla wdowy (wdowca) – jeden z poniższych warunków:
- w chwili śmierci dziecka osiągnęliśmy wiek 50 lat lub byliśmy niezdolni do pracy,
- wychowujemy co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole to 18 lat;
- sprawujemy opiekę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji,
- sprawujemy pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
